Je zal het maar hebben: dyslexie. Heel vervelend want dan heb je een stoornis in je brein die er voor zorgt dat je moeite hebt met technisch lezen en eventueel ook spelling.
In 2016 is er in de media veel aandacht geweest nadat er zoveel leerlingen in ons land een dyslexieverklaring kregen.
Vanuit het ministerie van onderwijs en de onderwijsinspectie is er toen onderzoek gedaan.
Vorig weekend (zes jaar na die onderzoeken) liep ik in het onderwijsmuseum met collega’s van mijn online remedial teaching netwerk: Mijn Superkracht.
We kwamen de stelling tegen:
Meer dan de helft van de kinderen met een dyslexieverklaring heeft geen dyslexie.
Waar of niet waar?
We wisten allemaal dat er een aantal jaar terug heel veel leerlingen een dyslexieverklaring hebben gekregen. Ik heb dit na mijn bezoek aan het museum nog nagezocht. Er zijn verschillende onderzoeken in omloop waarbij de percentages tussen de 10-30% ligt. Dertig procent betekent bijna 1/3 van de klas. Dat klopt echt niet. Er wordt nog steeds van het percentage 3-5% uitgegaan, dat werkelijk dyslexie heeft.
In de loop der jaren heb ik ook veel leerlingen en aanpakken op scholen voorbij zien komen. Drieënhalf jaar geleden stond ik voor een groep 6 met 21 leerlingen. In mijn klas hadden 6 leerlingen een dyslexieverklaring en 1 leerling een gediagnosticeerde TOS (taalontwikkelingsstoornis). Als je de percentages een beetje kent dan weet je dat een TOS meer voorkomt dan dyslexie (5-7%).
Op mijn social media kanalen schreef ik er eerder in dit jaar ook al eens een post over. Bizar verschil hè? TOS is nog zo onbekend. Wil je eens samen sparren? Boek dan eens een gratis sessie.
Interessant toch?
Dat er eigenlijk alleen maar gekeken wordt naar een leerling met lage scores voor technisch lezen (en eventueel spelling) en dat er dan gedacht wordt aan dyslexie. Niet aan een oogprobleem, TOS of andere oorzaak zoals een achterstand. In hele harde termen noemen we dat didactische verwaarlozing. Om in aanmerking te komen voor een vergoed dyslexie onderzoek is ook altijd de eis dat er genoeg leesonderwijs is geboden (HIER lees je meer en HIER ook).
Tijd vrijmaken
Volgens Dr. Kees Vernooy (bekend als lector, onderwijsadviseur en schrijver van literatuur boeken over leesonderwijs) is het heel belangrijk voor leerlingen met een leesachterstand en óók voor kinderen met dyslexie om op school en thuis extra tijd vrij te maken voor het leren lezen. Het is zinvol om al zo vroeg mogelijk te signaleren (vanaf 3/4 jarige leeftijd zijn de eerste signalen duidelijk in de gesproken taal en het taalbegrip. Bij de kleuters zodra een leerling moeite heeft met rijmen, desinteresse heeft in letters en in groep 3 tijdens het technisch leesproces. Zodra je signalen oppikt is het zaak er bovenop te zitten en niet te denken: die leerling is er nog niet rijp voor, dit komt nog wel.
En verder
Daarnaast is het dus ook zinvol om andere signalen in de gaten te houden zoals de ogen.
- kunnen die goed samenwerken (focussen bij het aankijken of tijdens het lezen van een zin)
- schieten de ogen alle kanten op (spierspanning)
De motoriek vertelt je ook een hoop. Eerder heb ik daar al een hoop kennis over gedeeld in een kennis webinar. Denk aan de houding tijdens het werken, heeft je leerling gekropen, is je leerling onhandig?
Heeft je leerling moeite met mondelinge taal (zowel het aanhoren van informatie, de verwerking van die informatie en/ of de reactie daarop). Dan kunnen er ook aanwijzingen zijn voor een mogelijke TOS. Bij twijfel over deze mogelijke andere onderliggende oorzaken is het in het belang van de leerling om hier verder onderzoek naar te laten doen. In de afgelopen jaren sinds de start van mijn onderwijs carrière heb ik al zoveel leerlingen gezien waar de dyslexieverklaring is afgegeven waarbij iets anders een oorzaak bleek te geven wat leek op dyslexie, óf dat het toch een achterstand was door slecht leesonderwijs.
Ja dat klinkt hard maar het is wél waar. Dat heb ik van Ingrid Raven geleerd en zij wijdde hier pas nog een post aan op instagram.
Wil je eens sparren over wat jou opvalt bij een leerling? Iedere maand (met uitzondering van de vakanties) heb ik plek voor 3 gratis sessies waarbij we kijken naar jouw specifieke situatie en verlaat je het gesprek met minimaal 3 gouden tips.
