In groep 3 begint het pas écht

Heb ik menig ouder én groepsleerkracht horen zeggen. In groep 3 gaan de leerlingen in hoog tempo leren lezen, spellen, schrijven en rekenen (en natuurlijk ook nog tig andere dingen leren ze daar en later in de volgende groepen maar ik concentreer mij dit keer even op de basisvaardigheden). Het zijn redenen waarom de meeste kleuters dol zijn op de overgang naar groep 3. Het ‘echte’ leren en groter worden is een feit aan het worden.

Trouwens, even tussendoor, ook als jouw leerlingen in groep 4-8 zitten, het lezen bij hen niet vanzelf gaat, kan dit blog inzichten bieden voor hen. Lees dus zeker verder als jouw leerlingen niet meer in groep 3 zitten.

Helaas

Het is voor die oud kleuters een bittere pil als blijkt dat het leren niet vanzelf gaat. Net als voor de ouders en leerkrachten. Er wordt vaak ontzettend hard geoefend met klanken flitsen, woordrijtjes lezen en instructiegroepjes. Aan de inzet zal het niet liggen 😉 Er zijn vaak andere redenen. Redenen met een oorzaak op een ander niveau.

Het kan zo zijn dat al die inzet dus niet beloond wordt van die intensieve leesbegeleiding. Maar wat zijn de redenen daar dan van? Dat kunnen er een aantal zijn en ik belicht er dit keer drie.

Wat je je sowieso altijd moet afvragen is het volgende:

  • Zit het de leerling(en) in de weg dat het niet lukken wil? In bijna alle gevallen wel want hier valt of staat de leesmotivatie mee en eventuele problemen bij begrijpend lezen.
  • Ben je als groepsleerkracht, school en ouder bereid te investeren in de ontwikkeling van deze leerling(en) in energie, tijd en eventueel geld?
  • Welke successen worden wel behaald betreffende dat vakgebied? Breng die in kaart en vier ze, hoe klein ze ook zijn!

Reflexen of lateralisatie probleem

Eén van de redenen waarom het lezen niet lukt kan zijn dat de leerling er qua ontwikkeling (in de hersenen/ motorisch) nog niet klaar voor is. Nog steeds wordt het stiekem bij kleuters gecheckt–> kunnen ze met hun linker hand over hun hoofd hun rechter oorlel aanraken en andersom? Dit was en is een bekend signaal om te zien of de leerling over de middenlijn kan kruisen en motorisch vaardig is 😉

Verder kun je andere signalen herkennen door o.a. te letten op de houding van je leerling:

  • Zit de leerling scheef t.o.v. de tekst?
  • Zijn de benen onder de billen op de stoelzitting getrokken?
  • Leunt de leerling met het volle gewicht op de ellebogen naar voren over de tekst?
  • Beweegt de leerling onhandig tijdens dagelijkse routines of de gym?
  • Pakt de leerling nog 2 handig dingen op of pakt hij/zij halverwege over als de eigen middenlijn over kruist dient te worden?
  • Kan de leerling halverwege de zin niet meer volgen waar je bent?

Als je dit waarneemt is het nuttig om een fysio of iemand uit het samenwerkingsverband met specialisatie tot psychomotoriek of motorische remedial teaching te laten observeren m.b.t. aanwezige reflexen die inmiddels geïntegreerd zouden moeten zijn. Dat wil zeggen dat deze niet meer zo intens aanwezig horen te zijn op de voorgrond, waardoor het leren niet belemmerd zou mogen worden. Daarnaast is het dus altijd zaak om óók te blijven investeren in die extra leesinterventies in de groep, buiten de groep en thuis bovenop de ‘normale’ leestijd die elke leerling krijgt.

Ogen

Tsja… Op dit moment ben ik mij er heel hard voor aan het maken. Leesleerlingen laten checken op een mogelijk oogprobleem. Ik heb het dan niet over bijziendheid of niet maar over de samenwerking van de ogen, de spierspanning en of de ogen kunnen focussen. Dit is namelijk ook een groot probleem waar niet op wordt gelet. Niet omdat je dat niet wil als leerkracht maar omdat er te weinig kennis van is.

Bij twijfel: verwijs door naar een functioneel optometrist (niet een ‘gewone optometrist of opticien’ uit de brillenzaak, want die checkt dus de gezondheid van de ogen). Wil je een adres om iemand naar door te verwijzen? Kijk eens op www.FON.nl voor iemand bij jou in de buurt die een visuele screening kan uitvoeren. De ogen van je leerlingen zijn op die leeftijd nog goed te trainen met kleine oefeningetjes wat kan bijdragen aan een grote transformatie. Meer informatie is opvraagbaar en zal binnenkort nog eens langs komen in een ander blog.

Omgeving

Analfabetisme en laaggeletterdheid zou in Nederland niet meer voor hoeven komen maar helaas is de werkelijkheid anders. Het kan dus zo zijn dat jij een leerling begeleid die is opgegroeid bij laaggeletterde ouders. Er is dan sprake van een taalarme leeromgeving voor de leerling. Denk hierbij aan uitdaging op het gebied van taalstimulering in de zin van rijke woordenschat, zien lezen doet lezen, voorlezen en veel interactie met de leerling over talige aspecten. Advies voor een bibliotheekpas kan echt al een brug te ver zijn. Kijk wat je als school kunt doen voor deze leerling(en)/ouder(s).

Zoals ik je al zei zijn deze 3 redenen ook voor leerlingen in groep 4-8 een mogelijkheid waarom het lezen moeizaam verloopt. Zowel voor het technisch als het begrijpend lezen. Wil je hier eens over sparren? Dat kan via een gratis Inzicht gesprek.

Heb jij leerlingen in de begeleiding waarbij het lezen niet vanzelf gaat? Heb je een inzicht opgedaan door dit blog? Ik hoor het graag van je.