In de afgelopen weken heb ik met verschillende onderwijsprofessionals gesproken over ondersteunend tekenen (bij TOS). Vaak kwam de vraag wat is nou een TOS precies? Volgens mij hebben wij geen leerlingen met TOS. Een TOS (taalontwikkelingsstoornis) is een stoornis in de hersenen waarbij de taal minder goed wordt verwerkt. Een mens (het gaat niet over als je ouder wordt) kan moeite hebben met:
- de taalverwerking van een gesproken opdracht, waarbij bijvoorbeeld maar fragmenten doorgezet worden naar het geheugen
- de taalproductie (het uitspreken van de taal/ moeite hebben met het benoemen van woorden)
- de taalvorm (o.a. de zinsbouw, grammatica)
Je snapt wel dat dat een enorme uitdaging is voor een leerling met een TOS op school of bij jou in de begeleiding. Ze leveren iedere dag topsport: het kost ze veel energie. Mijn tip aan jou: houdt hier rekening mee.
Maak het visueel
Een tip die ik je mee wil geven is er één die ik graag jaren eerder zelf had willen weten: maak gebruik van visuele ondersteuning. Een hele fijne tool is ondersteunend tekenen: terwijl je vertelt teken je de boodschap direct mee. Dit vertraagt de boodschap zodat de leerlingen tijd krijgen om over jouw boodschap na te denken, hun antwoord kunnen formuleren of de opdracht kunnen uitvoeren. In een zee van taal blijft die kern boodschap zichtbaar. Doordat beide hersenhelften worden aangesproken tijdens het focussen op de tekening die onder jouw handen ontstaat, landt de boodschap beter in het geheugen en kunnen ze ook langer hun aandacht bij jouw onderwerp houden.
Jouw situatie, jouw keuze
Wanneer en hoe je ondersteunend tekenen in kunt zetten is aan jou. Wat past er bij jouw specifieke situatie en wat hebben jouw leerlingen op dat moment nodig. Sinds het voorjaar deel ik op de social media kanalen wekelijks tips over de inzet van ondersteunend tekenen. Je kunt ondersteunend tekenen in zoveel gevallen inzetten dat ik hier wel legio voorbeelden neer kan zetten maar denk even aan woordenschat (overeenkomsten en verschillen of de betekenis van een begrip), bij rekenen: tijdens een instructie een stappenplan verduidelijken, een verhaalsom omzetten in een samengevat beeld, een verloop van een verhaal (om de chronologie weer te geven) en te werken aan het gebruik van signaalwoorden in het taalgebruik zoals: ‘eerst, dan, later en op het eind.’ Ook kun je bij het uitduiden van een traject (voor je begeleiding) het ondersteunend tekenen inzetten.
Aan jou is het de keuze of je het zal gaan inzetten. Bedenk dan altijd: heeft het op dit moment een meerwaarde? Ja!? Dan moet je het zeker doen. Nee?? Laat het dan achterwege en gebruik bijvoorbeeld een kant en klare afbeelding/ picto of een filmpje. Ondersteunend tekenen is een tool die bijdraagt aan je totale communicatie.
Dus: ga jij ermee aan de slag?
Wil jij hier meer over leren? In december verzorg ik een 3 uur durende basisworkshop ondersteunend tekenen voor individuele professionals. Heb jij interesse om deze te volgen en wil je weten of dit wat voor je is? Lees dan de informatie HIER eens rustig na. Daar ga je nog veel meer voorbeelden krijgen van hoe jij deze tool kunt inzetten, gaan we samen aan de slag passend bij jouw leerlingen.
